Friday, January 13, 2023

पुणे

या कवितेची थोडी प्रस्तावना लिहीतो. 
नुकताच मी पुण्याला, म्हणजे माझ्या पुण्याला सात वर्षांनी जाऊन आलो. 
या भेटीत मला सतत जाणवत होतं की, पुणं ही संकल्पना केवळ तिथल्या लोकांमुळे आणि जुन्या संबंधांमुळे शिल्लक आहे. निसर्ग - जो पूर्वी पुण्याच्या व्यक्तिमत्वातला एक महत्वाचा घटक होता, तो आता कुठेच दिसला नाही आणि कुणाला त्याची आठवणही कदाचित होत नाही. 
ही कविता कोणा एका व्यक्तीबद्दल नसून शहराबद्द्ल आहे, आणि आपलं लाडकं पुणंच ही वाचतेय' असं समजावं! 

हे शहर अजून तसंच उभं आहे 
हा देश सुद्धा अव्याहत सुरू आहे 

वाहनांच्या गोंगाटातून कोंबड्यांच्या तडफडीतून
मटण भाकरी आणि मिसळ पावातून 
लाकडी घाणा, पुणेरी बाणा - तोच तो 
हो, तोच तो - एकतर प्रचंड आस्थेचा 
अथवा मरणप्राय तिरस्काराचा 

आस्थेचं म्हणाल तर आहे जिवापाड प्रयत्न 
अंधारलेलं धुलिकामय सोनेरी पान टिकवण्याचा 
नाहीतर आहेच अभिनिवेश तळपत्या तलवारींतून, 
कडव्या बोलीतून किंवा फडकत्या झालरींतून 

मोठाले इमले मोठाले क्षितीज 
मी आहे उंच रस्त्यात, अहो अगदी खेड्यात 
उत्तुंग दरीखोऱ्यात - मी आहे धूर
मी आहे धूळ सगळ्यांच्या मनांत 

माझ्या छोट्या चौकटीतून का होईना, 
माझ्या गार गार दिवाणखान्यातून का होईना 
गेली अनेक वर्षं मी चिखल उपसातो आहे 
विषण्ण मनानं स्वतः चा मार्ग आरशात शोधतो आहे


- Sarang